Với bề dày truyền thống và đội ngũ cán bộ khoa học nhiệt huyết, có trình độ cao, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam là một trong những đơn vị hàng đầu về khoa học công nghệ và đào tạo trong lĩnh vực thủy lợi hiện nay. Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam cũng là một trong những cơ quan với nhiều đề tài khoa học trên tất cả các lĩnh vực, khía cạnh nhằm hoàn chỉnh hệ thống thủy lợi, tưới tiêu; giải quyết các vấn đề về xâm nhập mặn, biến đổi khí hậu, an ninh nguồn nước…
Tháng 11/1959, Chính phủ ban hành Nghị định thành lập Học viện Thủy lợi – tiền thân của Viện Khoa học thủy lợi ngày nay. Ngay từ những ngày đầu thành lập, các cán bộ của Học viện đã bắt tay ngay vào việc nghiên cứu, thí nghiệm về hàn khẩu đê chống lụt để chủ động đối phó với thủ đoạn ném bom phá hoại đê điều mùa lũ trong chiến tranh phá hoại ở miền Bắc, tổ chức hàng loạt hoạt động nghiên cứu về thủy nông, chống xói mòn đất, xử lý nền đất yếu, chỉnh trị sông, nghiên cứu các loại vật liệu xây dựng phục vụ việc phục hồi, tu sửa các công trình như đập Đô Lương, đập Đáy, Vân Cốc, xây dựng mới công trình thủy điện Thác Bà …
Những năm qua, Viện Khoa học thủy lợi Việt Nam đã nỗ lực không ngừng để trở thành cơ quan nghiên cứu với nhiều chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực thủy lợi. Các hoạt động nghiên cứu khoa học của Viện luôn bám sát chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cũng như yêu cầu thực tiễn phát triển nông nghiệp ở Việt Nam, đóng góp thiết thực cho việc ổn định sản xuất và đời sống của nhân dân, phục vụ cơ cấu lại ngành nông nghiệp, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của đất nước.
Đội ngũ cán bộ của Viện tính đến thời điểm hiện tại là 1.100 người, trong đó số cán bộ khoa học có trình độ cao chiếm gần 50% gồm: 03 GS; 23 PGS; 63 TS; 398 ThS;
Ngoài ra còn có nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế làm việc tại Viện với tư cách là thành viên Hội đồng khoa học, cố vấn và giảng viên đào tạo sau đại học của Viện. Với đội ngũ nghiên cứu trình độ cao và sự nỗ lực của toàn thể cán bộ, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam Viện đã thực hiện hàng trăm đề tài/dự án cấp Nhà nước, cấp Bộ, cấp tỉnh và chuyển giao nhiều sản phẩm khoa học công nghệ được Chính phủ, các Bộ, Ngành và Địa phương đánh giá cao.
Viện đã tập trung xác định một số hướng nghiên cứu trọng tâm trên cơ sở kế thừa các thế mạnh và nền tảng về khoa học của Viện đã được xây dựng từ trước đó là: tưới tiên tiến tiết kiệm nước; nâng cao hiệu quả quản lý khai thác công trình thủy lợi; thủy lợi phục vụ nuôi trồng thủy sản; phòng tránh, giảm nhẹ thiên tai. Các nhiệm vụ nghiên cứu của Viện được hình thành có định hướng thành các cụm nhóm nhiệm vụ để giải quyết toàn diện, đồng bộ những vấn đề lớn của thực tiễn đang đặt ra như: Vấn đề sạt lở ở ĐBSCL, vấn đề công nghệ cấp nước sinh hoạt cho vùng núi cao, vùng khan hiếm nước, vấn đề hạn hán, xâm nhập mặn ở ĐBSCL, Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, vấn đề an ninh nguồn nước, an toàn hồ đập, hạ thấp lòng dẫn sông và hạ du vùng ĐBSH, v,v..
Trong số các đề tài cấp Quốc gia, cấp Bộ và cấp Tỉnh đã nghiệm thu, 100% số đề tài nghiệm thu đều đạt trở lên và các nhiệm vụ phần lớn đều được áp dụng và chuyển giao vào thực tế sản xuất ở những mức độ khác nhau đạt hiệu quả, nhiều đề tài đã được cấp bằng sáng chế, giải pháp hữu ích, tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới của ngành.
Trong giai đoạn này Viện đã được cấp 39 bằng độc quyền sáng chế; 96 giải pháp hữu ích và TBKT; 122 bài báo ISI; 850 bài báo đăng trên Tạp chí trong nước; 25 sách chuyên khảo; 29 sổ tay hướng dẫn và 51 quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật được Bộ, Cục Thủy lợi và các Bộ, Ngành ban hành.
Bên cạnh những thành tích đã đạt được, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam đã tham gia tích cực vào công tác đóng góp an sinh xã hội tại địa phương bằng các công trình nghiên cứu và triển khai như: quy trình công nghệ “Dự báo xâm nhập mặn vùng ven biển ĐBSCL” năm 2020 được phát huy rất hiệu quả trong mùa hạn – mặn lịch sử năm 2020 tại ĐBSCL; đề tài cảnh báo Sạt lở đất tại Quảng Nam nhanh chóng vào cuộc ngay để tham gia công tác xác định các vị trí sạt lở, hỗ trợ tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ cũng như giải thích cơ chế và nguyên nhân gây ra thiệt hại về người, tài sản tại Xã Trà Leng, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam; tổ chức hàng trăm lớp tập huấn chuyển giao cho hơn 4000 lượt cán bộ khuyến nông, thủy lợi và nông dân tham ra về công tác quản lý thủy nông, tưới tiết kiệm nước, chuyển đổi cơ cấu cây trồng….chuyển giao thực hiện được trên 60 dự án tư vấn chuyển giao công nghệ, trong đó đa số là các dự án quốc tế, dự án ODA,….
Với bề dày thành tích hoạt động 65 năm, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam đã có nhiều kết quả nghiên cứu khoa học và ứng dụng chuyển giao mang lại hiệu quả cao, đã đóng góp không nhỏ cho ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Các thành tích đã đạt được là sự phấn đấu không ngừng của Đảng ủy, Ban lãnh đạo Viện và cán bộ, viên chức, người lao động trong toàn Viện.
Các thành tích đã đạt được trong và ngoài nước.
Giải thưởng Nhà nước trao tặng:
- Huân chương lao động hạng Ba năm 1980, 1994.
- Huân chương lao động hạng Nhì năm 1984, 2000.
- Huân chương lao động hạng Nhất năm 1989, 1997.
- Huân chương độc lập hạng Ba năm 1994, 2003.
- Huân chương độc lập hạng Nhì năm 2000.
- Bằng khen của Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, năm 2003.
- Huân chương Lao động hạng Ba của nước CHDCND Lào năm 2004.
- Danh hiệu Anh hùng Lao động trong thời kỳ đổi mới, năm 2005.
- Huân chương Độc lập hạng Nhất năm năm 2009.
- Cờ thi đua Chính phủ năm 1998, 2003, 2008, 2015.
- Cờ Thi đua Bộ Nông nghiệp và PTNT năm 2014, 2017.
- Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ năm 2010, 2015, 2018.
- Huân chương Hồ Chí Minh năm 2019.
Giải thưởng Khoa học và Công nghệ
- 01 Giải thưởng Hồ Chí Minh cho sản phẩm khoa học công nghệ.
- 01 Giải thưởng Châu Á Thái Bình Dương.
- 16 Giải thưởng Bông lúa vàng Việt Nam.
- 24 Giải thưởng sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam VIFOTEC.
- 01 giải vàng Quốc Tế – Giải Sáng tạo khoa học tại Seoul Hàn Quốc.
- 02 Huy chương Đồng tại triển lãm sáng tạo KH ở Mátxcơva.
- 18 Cúp vàng Techmart.
- 08 Cúp vàng Nông nghiệp-AgroViet.
- Giải nhất trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn – Giải thưởng Nhân tài Đất Việt
- 39 Bằng độc quyền sáng chế, 96 giải pháp hữu ích và tiến bộ kỹ thuật.
- Hàng trăm Bằng lao động sáng tạo và nhiều bản quyền tác giả.