Anh hùng Lao động Nguyễn Quang Mâu đã xây dựng thương hiệu Gốm Đất Việt ở tuổi ngoài 60 bằng bản lĩnh và khát vọng không ngừng đổi mới.
Trong giới doanh nhân ngành vật liệu xây dựng, doanh nhân Nguyễn Quang Mâu được biết đến không chỉ là một Anh hùng Lao động, mà còn là người đặt nền móng và thắp lửa cho thương hiệu Gốm Đất Việt – tổ hợp doanh nghiệp tiên phong trong ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất gạch ngói đất sét nung tại Việt Nam.
Khởi nghiệp khi đã ở tuổi ngoài 60, AHLĐ Nguyễn Quang Mâu đã cùng các cộng sự xây dựng thương hiệu Gốm Đất Việt từ những tấn đất thải tưởng chừng bỏ đi. Từ đó, phát triển thành một thương hiệu Việt mạnh mẽ, sở hữu công nghệ “nghiền khô siêu mịn” đầu tiên trên thế giới, được quốc tế công nhận và trao nhiều giải thưởng danh giá.
Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trò chuyện với ông Nguyễn Quang Mâu – Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tổ hợp Gốm Đất Việt để nhìn lại hành trình đầy cảm hứng ấy từ những ngày đầu khởi nghiệp khó khăn, đến dấu mốc khẳng định vị thế của doanh nghiệp Việt trên bản đồ công nghiệp gốm thế giới.
AHLĐ Nguyễn Quang Mâu: “Với tôi, Gốm Đất Việt là khát vọng, không chỉ là thương hiệu”
Từ thử thách đến đột phá công nghệ: Hành trình bền bỉ của Gốm Đất Việt
– Thưa ông, hành trình từ một người con đất mỏ Quảng Ninh đến vị trí Anh hùng Lao động và Chủ tịch HĐQT Gốm Đất Việt hẳn có nhiều dấu mốc đáng nhớ. Ông có thể chia sẻ câu chuyện hay một kỷ niệm sâu đậm nhất trong chặng đường khởi nghiệp và gây dựng thương hiệu này?
Anh hùng Lao động Nguyễn Quang Mâu: Tôi xuất thân là người làm kỹ thuật, công tác trong ngành gốm sứ từ rất sớm, từng giữ nhiều vị trí quản lý cấp cao tại Gốm xây dựng Hạ Long. Đến khi nghỉ hưu, nhiều người nghĩ tôi sẽ lui về nghỉ ngơi, nhưng thực tế lại hoàn toàn khác. Anh em, đồng nghiệp cũ, thế hệ trẻ trong nghề và cả tôi đều trăn trở: Tại sao mình đã từng làm được, đã có kinh nghiệm, hiểu thị trường, hiểu công nghệ, lại không tiếp tục?
Tôi quyết định nhận lời làm Chủ tịch HĐQT của Công ty CP Gốm Đất Việt ngay sau ngày nghỉ hưu tại Gốm Hạ Long. Chúng tôi bắt đầu từ con số rất thấp, gần như từ đầu và không có ưu đãi lớn về vốn, công nghệ, hay thương hiệu. Chúng tôi khởi nghiệp từ đất phủ, đất thải, những loại đất trước đây bị bỏ đi, không ai khai thác.
Tôi cùng HĐQT đề xuất tận dụng nguồn đất tưởng chừng như “vô giá trị” đó để làm sản phẩm gạch ngói chất lượng cao. Từ đó, Công ty CP Gạch Ngói Đất Việt được thành lập.
Đúng ngày khởi công đầu năm 2010 thì buổi tối ngân hàng đồng loạt tăng lãi suất cho vay. Sau đó là chuỗi biến động của kinh tế thế giới, khiến toàn ngành vật liệu xây dựng rơi vào khó khăn. Sản phẩm của Gốm Đất Việt khi ấy chất lượng tốt, nhưng là thương hiệu mới, chưa ai biết đến, chưa có niềm tin từ người tiêu dùng.
Thời điểm đó có ý kiến cho rằng nên bán nhà máy, dừng sản xuất. Nhưng với tôi, là người lính thời bình, tôi không thể đầu hàng. Không thể để công sức, trí tuệ, khát vọng của cả tập thể tan biến như vậy. Tôi tự nhủ: Mình đã về đây, đã gắn với mảnh đất này thì phải đi tới cùng. Phải giữ đội hình, giữ đội ngũ và tìm ra một con đường đổi mới để tồn tại.
Tôi nhớ lại thời kỳ những năm 1970, khi Đảng và Nhà nước xác định “ba cuộc cách mạng”, trong đó lấy cách mạng khoa học kỹ thuật làm then chốt. Từ đó, tôi đề xuất xây dựng Trung tâm Nghiên cứu để tạo ra bước đột phá. Chúng tôi tập trung nghiên cứu công nghệ nghiền khô siêu mịn – một công nghệ hoàn toàn mới, chưa từng có trong ngành sản xuất gạch ngói ở Việt Nam.
Lúc đầu, chúng tôi thất bại. Sản phẩm nung không đạt, lò nung không phù hợp. Tôi buộc phải tạm dừng dự án, chuyển sang tự động hóa các công đoạn khác để tăng năng suất, giảm lao động. Quá trình đó gian nan, nhưng mỗi cải tiến dù nhỏ cũng tiếp thêm niềm tin.
Không dừng lại ở đó, khi công nghệ siêu mịn bắt đầu có kết quả, Gốm Đất Việt liên tiếp đạt nhiều giải thưởng, chứng nhận từ doanh nghiệp khoa học, công nghệ, doanh nghiệp văn hóa, đến nhà máy xanh, sản phẩm xanh. Chúng tôi còn được bạn bè, đồng nghiệp khuyến khích tham gia thi sáng tạo khoa học, công nghệ, thi kỷ lục thế giới và đều đạt giải cao nhất.
Sau hơn một thập kỷ vượt bão, chúng tôi tự hào rằng: Gốm Đất Việt đã trở thành một thương hiệu tầm quốc tế, với nhiều kỷ lục thế giới về sản phẩm gạch và ngói. Nhưng trên hết, đó là minh chứng rằng: Chúng tôi đã biến điều không thể thành có thể bằng chính bản lĩnh và khát vọng của người Việt.
Anh hùng Lao động Nguyễn Quang Mâu chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương: “Thái độ phục vụ, môi trường làm việc, trách nhiệm xã hội. Tất cả đều tạo nên thương hiệu”.
Khát vọng và bản lĩnh của người truyền lửa ngành gốm xây dựng Việt Nam
– Lãnh đạo doanh nghiệp trong giai đoạn cạnh tranh toàn cầu không chỉ cần tầm nhìn chiến lược mà còn cần bản lĩnh vượt khó. Ông rút ra bài học quý giá nào cho chính mình và cho thế hệ trẻ hôm nay?
Anh hùng Lao động Nguyễn Quang Mâu: Thời đại hôm nay là thời đại của hội nhập toàn cầu, là cuộc chơi của kỹ thuật số và trí tuệ nhân tạo (AI). Muốn tồn tại không thể chỉ làm “tốt hơn người khác” mà phải đổi mới mạnh mẽ hơn, sáng tạo sâu hơn và đi trước họ một bước.
Tôi luôn nhấn mạnh: Cạnh tranh thời hiện đại là cạnh tranh bằng năng suất, bằng chất lượng, bằng giá trị sử dụng, giá thành và đặc biệt là bằng văn hóa doanh nghiệp. Thái độ phục vụ, môi trường làm việc, trách nhiệm xã hội. Tất cả đều tạo nên thương hiệu.
Từ bài học thực tiễn tại Gốm Đất Việt, tôi rút ra một điều: Khó khăn là thật, nhưng tinh thần đổi mới là cốt lõi. Chúng tôi sống sót qua thời kỳ kinh tế trì trệ vì chúng tôi không ngừng đầu tư vào khoa học kỹ thuật, công nghệ nghiền siêu mịn. Đây là công nghệ đầu tiên trên thế giới, được Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIIPA) trao Huy chương Vàng là minh chứng cụ thể.
Và điều lớn nhất tôi muốn nhắn gửi thế hệ trẻ là: Phải có đam mê, có khát vọng, có lòng tự tôn và tự tin dân tộc. Nếu không yêu dân tộc mình, yêu ngành nghề mình thì không thể sáng tạo, không thể bền bỉ trước khó khăn. Phải dám vượt lên chính mình, dám sống với khát vọng lớn lao.
– Được nhiều người ví như “người truyền lửa” trong ngành gốm xây dựng, ông mong muốn để lại di sản lớn nhất nào cho Gốm Đất Việt cũng như cho ngành vật liệu xây dựng Việt Nam trong tương lai?
Anh hùng Lao động Nguyễn Quang Mâu: Tôi không chỉ mong muốn để lại một dây chuyền sản xuất hay vài công nghệ tiên tiến. Điều tôi mong muốn để lại là một mô hình phát triển toàn diện về con người, công nghệ và văn hóa.
Hiện nay, Gốm Đất Việt đã hình thành hệ thống ba công ty độc lập: Hai nhà máy chuyên môn hóa sản xuất và một công ty chuyên kinh doanh, xuất nhập khẩu. Ba chân kiềng ấy tạo nên một cấu trúc vững chắc. Mỗi đơn vị tự hạch toán nhưng liên kết chiến lược. Đây là sự chuyên môn hóa đúng hướng, giúp tối ưu hóa năng lực cốt lõi.
Về dài hạn, di sản tôi muốn xây là một doanh nghiệp đi đầu trong sản xuất tuần hoàn, chuyển đổi số và nhân văn. Chúng tôi đang đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao không chỉ giỏi kỹ thuật, mà còn biết sử dụng AI, hiểu logistics, vận hành chuỗi cung ứng thông minh, sử dụng livestream và thương mại điện tử để bán hàng từ nhà máy đến tay người tiêu dùng.
Trên hết, tôi mong muốn Gốm Đất Việt sẽ luôn là cánh chim đầu đàn, một doanh nghiệp mang khát vọng dân tộc, truyền cảm hứng đổi mới, hội nhập quốc tế mà vẫn gìn giữ bản sắc. Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nói: “Cả đất nước vươn mình vì hùng cường và thịnh vượng” thì Gốm Đất Việt cũng phải vươn mình, phải cất cánh, như cách tôi đã làm từ những ngày đầu khởi nghiệp.
– Xin trân trọng cảm ơn ông về cuộc trò chuyện đầy tâm huyết!
Nguồn: Gốm Đất Việt
Trải qua 15 năm xây dựng và phát triển, Gốm Đất Việt đã khẳng định vị thế tiên phong trong ngành gốm xây dựng Việt Nam bằng mô hình sản xuất tuần hoàn, chuyên môn hóa và đổi mới công nghệ toàn diện. Doanh nghiệp là đơn vị đầu tiên trên thế giới làm chủ thành công công nghệ “nghiền khô siêu mịn” và được Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIIPA) trao Huy chương Vàng. Liên tiếp giành Cúp đặc biệt tại Triển lãm Sáng tạo Quốc tế Seoul (Hàn Quốc), xác lập nhiều kỷ lục thế giới cho viên gạch và ngói đất sét nung, Gốm Đất Việt trở thành niềm tự hào của ngành vật liệu xây dựng Việt Nam trên bản đồ quốc tế. Không chỉ dẫn đầu về công nghệ, doanh nghiệp còn được công nhận là doanh nghiệp khoa học – công nghệ, doanh nghiệp văn hóa, nhà máy xanh – sản phẩm xanh, với tầm nhìn phát triển bền vững, thân thiện môi trường và gắn kết cộng đồng.
